Schoorlse buurtbewoner spreekt zich uit op Facebook
Op Facebook vonden wij een bijzonder en verfijnde publicatie van een ongeruste Schoorlse buurtbewoner. Hij roept hierbij de gemeente Bergen en alle andere betrokkenen op te gaan werken aan realistische, haalbare plannen. Plannen die recht doen aan zowel de jongeren die we opvangen, als aan de mensen in het dorp. Geen papieren dromen, maar échte oplossingen, gebaseerd op wat wél kan, binnen de grenzen van wetgeving, natuur en menselijke maat.
De Blik van Erik
Recent was ik aanwezig in Klein Zwitserland bij de inloopsessie over de opvang van alleenstaande minderjarige vluchtelingen aldaar. Niet als direct belanghebbende — we wonen een kilometer verderop — maar puur als bezorgd en kritisch burger. Een gevoelig onderwerp dat de gemoederen al geruime tijd bezighoudt in het normaal zo rustige Schoorl. Voor de ingang stonden prominent agenten en beveiligers, alsof we naar een bokswedstrijd gingen in plaats van naar een gesprek over kinderopvang. Een bijzondere start van de avond. Binnen bleek de sfeer gelukkig milder. De sta-tafelopzet werkte goed, maar zoals te verwachten viel: we vertrokken met veel meer vragen dan antwoorden. Communicatie is immers niet het fort van gemeente Bergen NH, en dat is de beleefde versie. Laat ik helder zijn en met de deur in huis vallen: natuurlijk verdienen deze jongeren, vaak met een rugzakje, goede opvang. De beste opvang zelfs. Dit is jongerenwerk, geen spreadsheet vol vinkjes en totalen. Dat gevoel kreeg ik ook tijdens ons eerste gesprek met één van de COA-jongerenbegeleiders. Eerlijk is eerlijk, mijn blik is op dat punt absoluut verbreed. Maar tegelijk groeit mijn zorg over hoe de gemeente en het COA dit plan lijken door te drukken, terwijl het behoorlijk onrealistisch oogt. Want hoe menselijk het werk ook zal moeten worden, de uitvoering en communicatie zijn nu vooral een aaneenschakeling van halve waarheden, verdeel-en-heers en salamitactiek en lijkt van los zand aan elkaar te hangen.
Wat mij vooral opviel: er is géén plan B of C. Geen alternatief, geen escape. Alleen plan A: Klein Zwitserland. Alsof het vanzelfsprekend de enige optie is. Toen wij vroegen naar plan B of C, kwamen de woordvoerders niet verder dan: "Welke andere locatie dan?" Maar het is toch niet aan inwoners om met alternatieven te komen? Zeker niet als de vorige burgemeester en een wethouder juist moesten vertrekken over de kwestie van de Mytylschool, een veruit superieure locatie vergeleken met Klein Zwitserland. Toen we dat benoemden, kwam het toch wel verassende antwoord: "Ja, maar daar gaan mensen óók bezwaar tegen maken." Een mond vol tanden was op dat moment wel van toepassing. Maar het is echt gezegd die avond. Ongelovelijk.
Dan de staat van Klein Zwitserland zelf. Volgens de COA-ontwikkelaar wordt het allemaal prachtig — en misschien heeft hij gelijk, puur bouwkundig gezien. Het is ook een prachtig pand! Maar op dit moment is het een lekkende, tochtige bouwval, feitelijk rijp voor sloop. Het dak moet er volledig af, alles moet opnieuw gebouwd, volgens BENG-normen. Een mega-operatie, die "voor kerst 2025" klaar moet zijn. Alleen: de aanbesteding moet nog beginnen. Als (civiel) bouwkundige zeg ik: hoe dan? Dit soort informatie verspreiden aan bezorgde burgers heeft toch wel veel weg van een valse start.
De veelgestelde vraag waar niemand écht antwoord op had, betreft de ligging in Natura2000-gebied. Iedereen die recent in Schoorl ook maar een schep in de grond wil steken, weet wat dat betekent: stikstof, vleermuisonderzoek, vergunningen, de Wet Natuurbescherming. Is dat allemaal meegenomen in een alternatievenonderzoek? Is daar überhaupt een risico-analyse voor? Waarom geen helder antwoord over hoe dit juridisch kan? Het lijkt wel alsof men hoopt dat niemand die vraag blijft stellen. Maar dit zijn zaken die tot aan de Raad van State uitgevochten kunnen worden — en terecht. Dit zijn simpele regels en wetten, en die gelden gelukkig voor iedereen.
Jongeren
En dan de jongeren. Moeten we het daar niet vooral over hebben? Volgens het COA arriveren ze regelmatig met "een vol rugzakje", veel meegemaakt in land van herkomst, veel meegemaakt tijdens hun reis naar veiligheid. En dan wil je de opvang dus perfect regelen. Maar wat krijgen ze? Kamertjes van een paar vierkante meter, twee bedden met nog geen meter ertussen, één douche en toilet per acht personen. Vijftien tot achttien jaar oud (of is het nu dertien tot achttien?), in de meest privacygevoelige fase van hun leven. En buiten? Geen plek om te ravotten, sporten, of gewoon even jeugd te zijn. Zelfs kinderen zonder "rugzakje" zouden daar gek worden. En nu spreken we over jongeren die veiligheid zoeken en verdienen, wetende dat ze vaak door hun ouders vooruitlopend op gezinshereniging zijn gestuurd.
Los van de jongeren zelf, is er nog een andere kwetsbare groep die nauwelijks wordt genoemd, maar waar inwoners zich heel terecht behoorlijk zorgen over maken: de bewoners van Scorlewald, onderdeel van de Raphaelstichting. Een woongroep met mensen met een verstandelijke beperking, die hier in Schoorl een veilig thuis hebben. Mensen die zichtbaar genieten van hun vrije leven in het dorp, midden in onze gemeenschap. Juist zij dreigen tussen wal en schip te vallen. Want eerlijk: hoe gaat deze groep om met 60 puberende jongeren die straks ineens hun vaste paden, routes en veilige plekken delen? Wie kijkt naar hún veiligheid, hún rust, hún welbevinden? Het is wrang om te zien hoe deze kwetsbare groep, waar we als gemeenschap zo zorgvuldig omheen staan, nu nauwelijks onderwerp van gesprek is, terwijl deze kwetsbare dorpsgenoten hier wél al jaren wonen. Ook dát hoort mee te wegen in een fatsoenlijke belangenafweging.
Groepsgrootte
Over de groepsgrootte bestaat ook een punt van zorg. Waarom 60? Waarom niet gewoon 30, zodat iedereen zijn eigen fijne maar kleine slaapkamertje heeft? Iedereen die iets van jongerenwerk weet, of zelf kinderen heeft, weet ook: de groepsdynamiek bepaalt alles. Grote groepen, kleine ruimtes, geen privacy. Recept voor ellende. Dat kun je op je vingers natellen.
En laten we eerlijk zijn: de emoties in het dorp lopen hoog op. Er is inmiddels een petitie gestart onder de titel "AMV Nee" en er zijn pogingen geweest om Schoorl vol te plakken met stickers "AZC Nee". Maar wat mij vooral opviel: die stickers werden door bewoners zelf vrij snel weer verwijderd. Dat zegt mij veel over het heersende sentiment. Het laat enerzijds zien dat mensen in Schoorl zich zorgen maken, maar dat het andere overgrote deel van onze gemeenschap níet zit te wachten op polarisatie of stemmingmakerij. We willen een oplossing, maar wel één die recht doet aan iedereen. Dat biedt perspectief. Als je mensen serieus neemt, als je ze echt betrekt, is Schoorl tot veel in staat. Juist daarom is het zo zonde dat dit proces nu zo in de mist gehuld is.
Vraag aan de gemeente Bergen
Dus mijn vraag aan de gemeente, het COA en alle betrokkenen: kunnen we misschien gaan werken aan realistische, haalbare plannen? Plannen die recht doen aan zowel de jongeren die we opvangen, als aan de mensen in het dorp. Geen papieren dromen, maar échte oplossingen, gebaseerd op wat wél kan, binnen de grenzen van wetgeving, natuur en menselijke maat.
Overweeg bijvoorbeeld micro-opvang, waarbij kleinere groepen jongeren in meerdere kleinschalige locaties worden gehuisvest, verspreid over de regio. Daarmee verdeel je de lasten én de zorg, bied je jongeren een veiliger en persoonlijker opvangtraject en voorkom je onnodige overlast en groepsdynamiek die niemand kan of wil managen. Denk aan tijdelijke huisvesting op plekken waar het wél kan, desnoods in modulaire woningen op een braakliggend stuk grond of weiland, in plaats van een zwaar gedateerd pand midden in het kwetsbaarste deel van Schoorl.
Zo creëren we samen een oplossing die wél werkbaar is, die recht doet aan de jongeren én de gemeenschap. Want als we dit doen, moeten we het goed doen. En als dat betekent dat Klein Zwitserland niet de juiste plek is, dan moeten we de moed hebben dat ook eerlijk uit te spreken.